Skąd wziął się pomysł na CRIS?

Redakcja: W maju obchodzona jest 8 rocznica powstania CRIS. Oficjalna data rejestracji to 15 maja 2002, ale grupa osób tworzących CRIS rozpoczęła działania znacznie wcześniej. Jak to się wszystko zaczęło i skąd wziął się pomysł na CRIS?
 
Lech Kowalski: Początek lat 90-tych był okresem budzenia się trzeciego sektora do prawdziwego życia. Organizacje pozarządowe w okresie PRL-u były pod nadzorem władz i musiały realizować programy budowania socjalistycznej ojczyzny (przykładem może być ZHP ze swoją rotą przysięgi harcerskiej “Przyrzekam całym życiem służyć tobie ojczyzno, być wiernym sprawie socjalizmu …”). Zrzeszanie się w dowolne stowarzyszenia było zabronione.

W latach 90-tych powstało wiele programów pomocowych mających na celu pobudzenie życia obywatelskiego. Jednym z takich programów był Program “Wspólnota” realizowany przez brytyjską firmę IMC a finansowany przez Fundusz “Know How”. Program “Wspólnota” był realizowany w Rybniku i powiecie wodzisławskim.

Można powiedzieć, że CRIS jest efektem funkcjonowania tego programu, gdyż dzięki niemu mogliśmy poznać zasady funkcjonowania organizacji pozarządowych w Wielkiej Brytanii i zasady działania poprzez projekty. W ramach “Wspólnoty” zostały przeprowadzone dwie akcje grantowe i właśnie dzięki nim nauczyliśmy się pisać projekty i później je realizować.

Jednym ze szkoleniowców zatrudnionych przez IMC był Jurek Boczoń z Sieci SPLOT. Bardzo spodobała się nam koncepcja funkcjonowania SPLOT-u. Postanowiliśmy założyć stowarzyszenie, które miałoby służyć innym organizacjom pozarządowym, które miałoby na celu budowanie partnerskich relacji z samorządem, które, z biegiem czasu, stałoby się ośrodkiem Sieci SPLOT.

CRIS to przede wszystkim ludzie. Kto założył CRIS?
 
O jakości organizacji pozarządowej zawsze decydują ludzie, którzy ją tworzą. Dzięki Programowi “Wspólnota” podjętych było szereg działań z udziałem liderów lokalnych organizacji i samorządu. Wyłoniła się grupa osób szczególnie zaangażowanych w powstanie nowej organizacji, którą Sally Kelly, dyrektorka Programu “Wspólnota” postanowiła wzmocnić w wiedzę jak powinna funkcjonować organizacja wspierająca. Ta grupa była głównym motorem powstania CRIS. W skład tej grupy wchodzili Monika Mura (obecnie Kubisz), Krystyna Kryszewska, Arkadiusz Skowron i ja. Natomiast założycielami stowarzyszenia było szereg świetnych osób, z których wiele działa w naszych szeregach do dziś.

Czy tworząc CRIS wzorowaliście się na jakiejś krajowej lub zagranicznej organizacji?

Od początku chcieliśmy być organizacją wspierającą rozwój trzeciego sektora. Chcieliśmy być ośrodkiem Sieci SPLOT. Żeby stać się takim ośrodkiem musieliśmy spełnić szereg standardów jakie SPLOT wyznaczył dla swoich organizacji. Między innymi musieliśmy mieć zatrudnionego pracownika na etacie, musieliśmy mieć dobrze wyposażoną siedzibę, musieliśmy mieć doradców dla organizacji pozarządowych, musieliśmy być stabilni finansowo. Było to wiele trudnych wymagań, ale dzięki zaangażowaniu osób tworzących CRIS i życzliwości SPLOT-u udało się wszystkie standardy spełnić.
 
Wiele działań podejmowanych przez CRIS miało charakter pionierski. Z jakim oddźwiękiem spotkały się pierwsze inicjatywy?
 
Powstanie organizacji wspierającej trzeci sektor spotkało się z obojętnością okolicznych samorządów. Pierwszy projekt jaki stworzyliśmy to był program stabilizacji finansowej stowarzyszenia. Zwróciliśmy się do wszystkich samorządów Subregionu Zachodniego o wsparcie w zamian za usługi dla organizacji pozarządowych z ich terenu. Tymi usługami były m.in. doradztwo w zakresie pisania wniosków grantowych, informowanie o dostępnych programach, do których można było aplikować, szkolenia prawne, szkolenia z zarządzania organizacją. Efekt był taki, że wsparły nas dwa samorządy: Mszana (500 zł) i Rybnik (2000 zł).

Dzisiaj praktycznie współpracujemy ze wszystkimi samorządami realizując, na przestrzeni tych ośmiu lat, kilkadziesiąt projektów. Początki jednak były bardzo trudne.

Druga część rozmowy z Lechem Kowalskim

Lech Kowalski – prezes CRIS. Absolwent Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach i Uniwersytetu Jagiellońskiego (psychologia), ukończył studia podyplomowe w AWFiS w Gdańsku uzyskując tytuł trenera klasy mistrzowskiej w piłce siatkowej. Po studiach pracował jako nauczyciel, później przez kilkanaście lat był wykładowcą w AWF w Katowicach.
 
Jeden z założycieli Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych CRIS. Uczestnik programu Departamentu Stanu USA „International Visitor Program”. W latach 1990-98 radny miasta Rybnika i przewodniczący komisji sportu. Pełnił również funkcję wiceprzewodniczącego komisji ds. siatkówki plażowej w Polskim Związku Piłki Siatkowej.
 
Obecnie jest nauczycielem w klasach sportowych w Gimnazjum nr 2 w Rybniku. Jest także trenerem i dyrektorem zarządzającym TS Volley Rybnik. Mieszka w Rybniku, żonaty, trójka dzieci (syn i dwie córki). Hobby: sport, literatura, psychologia, filozofia i podróże.