Organizacjo, masz rok na dostosowanie się do nowych wymogów!

Coraz mniej czasu pozostało organizacjom pozarządowym, by przygotować się do zmiany przepisów. Dotyczy to dwóch grup – stowarzyszeń oraz stowarzyszeń zwykłych.

19 listopada 2015 roku w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę o zmianie ustawy – Prawo o stowarzyszeniach oraz niektórych innych ustaw. Najważniejsze przepisy zaczęły obowiązywać 20 maja 2016 roku, ale organizacjom pozostawiono czas na dostosowanie się do nowych wymogów prawnych, dlatego ostateczny termin adaptacji to 20 maja 2018 roku (“w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy”).

W przypadku stowarzyszeń, istotnych jest pięć kwestii. Po pierwsze, ważny jest statut. Podmioty, które chcą lub muszą go zmienić, powinny koniecznie do przyszłego roku to zrobić. Przykładem może być stowarzyszenie, które posiada oddziały (terenowe jednostki organizacyjne). W statucie powinno ono określić zasady rozwiązywania tych oddziałów.

Inną sytuacją wymagającą zmiany statutu jest planowane opłacanie pracy członków zarządu. Jeśli w stowarzyszeniu nie ma potrzeby wynagradzania tego rodzaju pracowników, to niczego dopisywać nie trzeba. Tak naprawdę, fakt, czy dane stowarzyszenie będzie musiało dokonać zmian w statucie jest kwestią indywidualną, kwestią potrzeby i decyzji.  Właśnie możliwość wynagradzania członków zarządu za pełnioną funkcję jest dużą nowością i drugim punktem, który należy brać pod uwagę podczas tworzenia zmian w odniesieniu do ustawy. – Do tej pory członkowie, w tym członkowie zarządu, mogli być zatrudniani w stowarzyszeniu przy pracach niezwiązanych bezpośrednio z obowiązkami, kompetencjami wynikającymi ze statutu (np. dostawiali wynagrodzenie na prowadzenie szkolenia). Obecnie mogą oni pobierać wypłaty także za wykonywanie czynności zarządczych – wyjaśnia Kamil Jakubiak z Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych CRIS.

Kolejnymi ważnymi do przemyślenia i przeorganizowania zagadnieniami są umowy z członkami zarządu. Niezależnie od tego czy będą one dotyczyły konkretnego zadania czy wynagrodzenia za pracę zarządczą, muszą być podpisywane przez pełnomocnika powołanego uchwałą walnego zebrania członków albo przez członka komisji rewizyjnej wskazanego w uchwale komisji rewizyjnej.

Przedmiotem dyskusji w stowarzyszeniu powinny być również terenowe jednostki organizacyjne. Ustawodawca daje im możliwość prowadzenia działalności w oparciu o statut stowarzyszenia oraz uzyskania osobowości prawnej. Ustawodawca dodał nowe przepisy art. 10a-10b dotyczące zasad jej funkcjonowania. Rozpoczęcie działania może nastąpić po uzyskaniu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Ważne, by uregulować w statucie możliwość likwidacji jednostki terenowej.

Ostatnim ważnym tematem są opłaty za wpis i jego zmianę, a właściwie jego brak, co jest nowością w ramach omawianej ustawy. Postępowanie w sprawach o wpis lub zmianę wpisu stowarzyszenia oraz terenowej jednostki organizacyjnej do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego jest wolne od opłat sądowych.

Z kolei stowarzyszenia zwykłe, które działały przed wejściem w życie nowych przepisów, czyli przed 20 maja 2016 roku, muszą uzyskać wpis do nowej ewidencji. Mają na to czas do wspomnianego 20 maja 2018 roku, a jeśli wpisu nie uzyskają, zostaną rozwiązane z mocy prawa. – Warto zabiegać o wpis do nowej ewidencji, bo po jego uzyskaniu, stowarzyszenia zwykłe zyskają jednak nowe możliwości. Będą mogły we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane (art. 40, ust. 1a), będą uzyskiwały środki na działalność ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej (art. 42, ust. 2) oraz będą mogły otrzymywać dotacje na zasadach określonych w odrębnych przepisach (art. 42, ust. 3) – zauważa Kamil Jakubiak z CRIS.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o stowarzyszeniach oraz niektórych innych ustaw. . (Dz.U. z 2015 r. poz. 1393, z późn. zm.).
Nowelizacja ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tekst jednolity Dz.U. 2017 poz. 210)

Artykuł powstał w ramach projektu “Punkt doradczo–informacyjny dla organizacji pozarządowych z Rybnika” współfinansowanego ze środków budżetu miasta Rybnik.